Geleceğin yine yazıldığı bugünlerde, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi (SSM), ZERO. Geleceğe Geri Sayım standını çevrimiçine taşıdı. 2 Eylül 2015 – 10 Ocak 2016 tarihlerinde Akbank Sanat işbirliğiyle gerçekleştirilen stant büyük heyecan yaratmıştı.
II. Dünya Savaşı sonrasının atmosferinde doğan, ismini bir roketin kalkmasından evvelki geri sayımdan alan ve 20. yüzyıl ortasının en kıymetli avangard akımları ortasındaki ZERO’yu mevzu alan standın kapsamlı içeriği tematik bir çerçeveyle çevrimiçinde sanatseverlerle buluşuyor. digitalSSM kaynaklarıyla hazırlanan çevrimiçi versiyonda ZERO’nun sanatsal üretimi ateş, renk, titreşim, ışık-gölge-gökyüzü temaları doğrultusunda sunuluyor.
SSM Müdürü Dr. Nazan Ölçer, “ZERO akımı II. Dünya Savaşı sonrasında bir avuç genç sanatçı tarafından dünyaya umut vermek, aydınlık bir gelecek sunmak ideolojisiyle doğdu. İçinde bulunduğumuz devirde de gereksinimimiz olan şey bu; umut ve huzur arayışı… Tarih boyunca savaş,salgın üzere küresel ölçekte insanlığı etkileyen devirlerden çıkmak için sanat değerli bir araç oldu. Bu devirlerde acıları lisana getiren, yaşananların tekrarlanmamasını dileyen pek çok eser yaratıldı. Her şeyi sıfırlayıp tekrar başlama duygusu geçmişte olduğu üzere gelecekte de var olacak. Kuşkusuz bütün dünyayı durma noktasına getiren COVID-19 salgınının da tesirleri gelecekte pek çok alanda tesirini gösterecek. ZERO akımı; orijinal teknolojilerin ortaya çıktığı, uzay yarışının bütün süratiyle sürdüğü,Ay’a hatta yıldızlara ulaşmanın bir hayal olmaktan çıktığı bir periyotta, sanatın bu baş döndürücü gelişmelere ayak uydurmasını sağladı. Çağdaş sanatın gündeminde yer alan teknolojilerin yerini ZERO sanatkarları hazırladı. ZERO akımının 10 yıl süren kısaömrünü 2015 yılında stant vesilesiyle değerlendirdiğimizde sanatkarların taşıdıkları umuda, yaydıkları optimistlik ve coşkuya hayran olmuştuk. Bugün ise İkinci Dünya Savaşı sonrasında sanatsal ve coğrafik hudutların aşılması ve ortadan kaldırılması prensibini yaymaya çalışan sanatkarlarının önünde hürmetle eğiliyor, heyecanla tekrar anıyoruz” dedi.
ZERO akımı, tüm Avrupa’yı büyük bir yıkıma sürükleyen II. Dünya Savaşı sonrasında savaşın en derin izlerini bıraktığı Almanya’da sanatkarlar Otto Piene ve Heinz Mack’ın “karamsarlıktan silkinip, her şeye sıfırdan başlama” teklifine sanatçı Günther Uecker’in de katılmasıyla başlamıştı. Akıma ilham veren Yves Klein, Lucio Fontana ve Piero Manzoni üzere isimlerle birlikte kısa müddette Avrupa’nın çabucak her köşesinden pek çok sanatçı ZERO kanısı etrafında kendisine bir yer bulmuş; Japonya’ya kadar uzanan bir iştirak gerçekleşmişti. Heinz Mack 1967 yılındaki son stantta ZERO’nun sona erdiğini ilan ettiği vakit, ZERO fikri yalnızca 10 yıllık ömrüne karşın Avrupa 20. yüzyıl çağdaş sanatının bir periyoduna damgasını çoktan vurmuştu.
Çevrimiçi ZERO. Geleceğe Geri Sayım standında Heinz Mack, Otto Piene, Günther Uecker’in yapıtları ile akımın öncülüğünü üstlenmiş kıymetli sanatkarlar Yves Klein, Piero Manzoni ve Lucio Fontana’nın farklı tekniklerde ürettiği eserler bir ortaya getiriliyor. Ayrıyeten bu akımın 20. yüzyıl sanat ve siyaset tarihi bağlamındaki avangard pozisyonuna odakla hazırlanan stant kataloğundan kısımlar de erişime açıldı. Sanat tarihçisi ve küratör Norman Rosenthal’in ZERO tarihi bahisli makalesiyle katkıda bulunduğu katalog için sanatkarlar Otto Piene, Heinz Mack, Günther Uecker, Yves Klein, Piero Manzoni’nin kaleme aldığı metinler birinci defa Türkçeye çevrildi. Katalogda Hans Ulrich Obrist’in bu stant kapsamında Türkçeye çevrilen, ZERO akımının kurucuları Mack, Piene ve Uecker’le gerçekleştirdiği söyleşiler de yer alıyor. Tekrar çevrimiçi stant kapsamında çocuklara yönelik alıştırmalarda bulunuyor. ZERO akımı hakkında bilgi vermeyi amaçlayan bu alıştırmalar sanatkarların ışıkla gerçekleştirdikleri deneylerden ve gereçlerinden ilhamla hazırlandı.
ZERO sanatkarlarının 1958 – 1961’de çıkardıkları mecmualarından ilhamla hazırlanan ve stant sırasında dağıtılan özel yayın Dynamo gazetesi de çevrimiçi erişime açıldı. Cem Erciyes’in idaresinde hazırlanan yayında; Beral Madra, Necmi Sönmez, Elif Key, Ayşegül Sönmez, Fisun Yalçınkaya’nın makaleleri yer alıyor. Gazetede yeniden Cem Erciyes’in, birinci ZERO stantları sırasında Avrupa’da bulunan muharrir Ferit Edgü’yle yaptığı röportaj ve standın Dr. Nazan Ölçer tarafından aktarılan kıssası de bulunuyor. Çevrimiçi sergiden ulaşılabilecek gazeteyi Turkcell Dergilik uygulamasından fiyatsız olarak indirmek de mümkün.
ZERO. Geleceğe Geri Sayım standının çevrimiçi versiyonuna Sakıp Sabancı Müzesi’nin web sitesinden erişilebiliyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
