Anne baba olmayı isteyen çiftlerin kurdukları en hoş hayallerden biri, çocuklarını kucaklarına almak, sağlıklı ve keyifli günler için planlar yapmak… Bu hayalin gerçekleşmesi ise her şeyin yolunda gittiği bir hamilelik süreciyle mümkün oluyor. Sağlıklı bir hamilelik süreci için de anne adaylarının hazırlıklarına hamilelik öncesinde başlamaları büyük ehemmiyet taşıyor. Anne olmaya hazır hissetmek kadar genel sıhhat durumunun da yeterli olmasının son derece kıymetli olduğuna dikkat çeken Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Berkem Ökten, “Kansızlık, diyabet ve tiroit hastalıkları üzere pek çok sıhhat sorunu hamilelik sürecinde daha da şiddetlenme eğiliminde oluyor. Bu nedenle hamilelik öncesinde ilgili bedellerin ülkü seviyede olması çok kıymetli. Ayrıyeten sigara ve alkol kullanımı üzere sıhhate ziyanlı alışkanlıklar varsa bunların kullanımının da hamilelikten olabildiğince evvel bırakılması gerekiyor.” diye belirtiyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Berkem Ökten, hamilelikte hem annenin hem bebeğin sıhhatini tehdit eden 6 sıhhat sorununu anlattı; değerli teklifler ve ihtarlarda bulundu.
Obezite
Vücut kitle indeksinin (VKİ) 18.5 – 24.9 kg/m2 ortasında olması kişinin ülkü kilosunda olduğu manasına geliyor. VKİ bedelinin 30 üzerinde olması ise obezite olarak tanımlanıyor. Ülkü kilosunun üzerinde olan bayanların hamilelik sürecinde önemli problemler yaşayabileceğini vurgulayan Dr. Berkem Ökten, şöyle devam ediyor:
“Yüksek kiloyla gebe kalındığında yüksek tansiyon, gebelik şekeri, gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) görülme riski artıyor. Bebekte çok kilo yahut gelişme geriliğinin yanı sıra erken doğum tehdidi üzere riskler de yükseliyor. Ayrıyeten yapılan çalışmalar, obezite sorunu yaşayan bayanların doğum sırasında rahim kasılmalarının sıklığının ve şiddetinin daha az olduğunu gösteriyor. Yetersiz kasılmalar nedeniyle de olağan doğum yerine sezaryen uygulanması yahut doğum sonrası rahmin kasılamaması sonucu çok kanama üzere sıkıntılar da daha sık yaşanıyor.” Münasebetiyle sağlıklı bir hamilelik ve doğum için hamilelik öncesinde ülkü kiloya ulaşmanız çok kıymetli. Bunun için bol zerzevat ve meyve tüketmeyi, günlük su gereksinimini karşılamayı, kolay şekerlerden, yapay tatlandırıcılardan ve işlenmiş besinlerden uzak durmayı öneren Dr. Berkem Ökten, “Kilo denetiminde günde 30-60 dakikalık nizamlı idmanın yanı sıra kâfi uyku ve gerilimden olabildiğince uzak durmak da ehemmiyet taşıyor.” diye ekliyor.
Obezite üzere çok zayıflık da hamilelik periyodunu olumsuz etkiliyor. VKİ pahası 18.5 altında olan anneleri gözlemleyen çalışmalar; bebekte gelişme geriliği, düşük doğum yükü, erken doğum tehdidi ve olağan doğumda perineal (genital dış dudaklar ve makat çevresi) yırtıkların oluşma riskinde artış olduğunu gösteriyor.
Kontrolsüz diyabet
Kanda şeker seviyesinin yüksek olması, yani diyabet, hamilelikte; tekrarlayan düşük, bebekte doğumsal kalp yahut organ anomalisi, bebeğin akciğerlerinin gelişiminin olumsuz etkilenmesi, doğum sonrası kuvöz muhtaçlığı ve bebeğin çok kilolu olması üzere sıkıntıların görülme riskini artırıyor. Bebeğin kilosunun fazla olmasının erken doğum riskine yol açtığını ve olağan doğumu zorlaştırdığını tabir eden Dr. Berkem Ökten, “Bebeğin ileri derecede iri olması doğum esnasında ziyan görmesi yahut doğuma bağlı annenin genital bölgesinde önemli yırtıklar oluşması ve bu risklere bağlı olarak olağan yerine sezaryen doğum tercih edilmesi üzere meselelere yol açabiliyor. Bu nedenle hamilelikten evvel kan şeker düzeyi kesinlikle denetim altına alınmalı.” ihtarında bulunuyor. Ayrıyeten, hamilelik devrinde şeker tarama testlerinin kesinlikle yapılmasını öneriyor.
Tiroit hastalıkları
Bebeğin beyin ve hudut sistemi gelişimi için hayli kıymetli bir element olan tiroit gereksinimi hamilelik devrinde günlük 250-300 mikrograma kadar yükseliyor. Tiroit hormonunun kâfi üretilememesi (hipotiroidi) halinde düşükler, bebekte zeka geriliği ve düşük doğum tartısı üzere değerli meseleler gelişebiliyor. Tiroit hormonunun fazla üretildiği (hipertiroidi) durumda ise tekrar düşükler, erken doğum, düşük doğum tartısı, anemi, gebelik hipertansiyonu, preeklampsi ve kalp ritim bozuklukları görülebiliyor. Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Berkem Ökten “Deniz eserleri, et, süt, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler ve iyotlu tuz en önemli iyot kaynakları ortasında yer alıyor.” diye bilgi veriyor.
Anemi
Hamilelikte demir muhtaçlığı artıyor ve bu nedenle ilerleyen haftalarda demir eksikliği anemisi (kansızlık) gelişebiliyor. Demir eksikliği anemisi de erken doğum riskinde artış, düşük doğum yüklü bebek, doğumdaki kan kaybının annenin hayatını tehdit edecek seviyeye ulaşması üzere önemli sıkıntılara yol açabiliyor. Bu nedenle hamilelik öncesi demir depolarının dolu olması büyük kıymet taşıyor. Lakin yapılan çalışmalara nazaran; ülkemizde hamileliğin erken haftalarında demir eksikliğine bağlı anemi görülme sıklığı yüzde 40 üzere yüksek bir oranda. Anemi durumunda, demir takviyesiyle kan bedellerinin olağan aralığa yükseltilmesi gerektiğini belirten Dr. Berkem Ökten, “Ayrıca demir içeriği yüksek fasulye, mercimek, zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllar, sığır eti, hindi ve karaciğer üzere besinler tüketilmeli. Beslenme sisteminde bedenin demir emilimini kolaylaştıran portakal suyu, greyfurt, brokoli üzere besinlere de yer verilmeli.” diyor.
Diş eti hastalıkları
Hormonal ve bağışıklık sistemindeki değişiklikler sonucu hamilelikte diş eti hastalıklarına yatkınlık artıyor. Hamilelik gingivitisi olarak bilinen bu durumda; diş etlerinde artmış kanama, şişlik ve ödem görülüyor. Ayrıyeten yeni yayınlar, dişeti hastalıklarına bağlı enfeksiyonların, erken doğum ve düşük doğum yükü risklerinde artış ile bağlı olabileceğini gösteriyor. Hamileliğin planlanması periyodunda diş tabibi muayenesi ve hamilelik boyunca gerçek ağız bakımıyla bu devirde ağız sıhhatinin korunması mümkün olabiliyor.
Kadın hastalıkları
Jinekolojik olarak gebe kalmayı zorlaştıran yahut gebe kalınması halinde gerek anne gerek bebek sıhhatinde sıkıntılar oluşturabilecek; miyom, polip, yumurtalık kisti, genital bölgeyi tutabilen çeşitli bakteriyel ve viral enfeksiyonların da hamilelik öncesinde saptanıp, tedavi edilmeleri büyük kıymet taşıyor.
Hamilelikte bunlara dikkat!
Anne adayının bilhassa hamileliğin birinci üç ayında kızamıkçık, toksoplazma ve sitomegalovirüs üzere enfeksiyonlara yakalanmasının bebekte sorunlara neden olabileceğini anlatan Dr. Berkem Ökten, ihtarlarını şöyle sürdürüyor: “Kızamıkçık aşısı olduktan sonra 2 ay mühletle gebe kalınmamalı. Kızamıkçık aşısı yaptırmış yahut bağışıklığı olmayan bir bayan gebeyken enfeksiyonu kapmamak ismine kalabalık yerlerden, çocukların çok olduğu ortamlardan uzak durmalı.”
İlk 3 ay folik asit desteği çok önemli
Bebeğin beyin ve omurilik gelişiminde değerli bir role sahip olan folik asit; taze yeşil sebzeler, kuru baklagiller, karaciğer, ceviz ve fındık üzere besinlerde bulunuyor. Dr. Berkem Ökten, bu besinlerin tüketiminin yanı sıra, hamileliğin planlandığı devirden yaklaşık 2 ay öncesinden itibaren günde 400 mikrogram folik asit desteğine başlanması gerektiğini belirterek “Hamileliğin bilhassa birinci 3 ayında folik asit desteğine devam edilmeli.” diyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
